Görevi
Alçak gerilim akım transformatörleri; primer sargı, sekonder sargı ve bu sargıların üzerine sarıldığı manyetik nüve olmak üzere üç kısımdan oluşmaktadır. Primeri barasız olan akım transformatörlerinde primer sargısı bulunmamaktadır. Bunun yerine transformatörün toroidal nüve içerisinden bara veya kablo geçirilerek primer sargısı oluşturulur. Akım
transformatörleri, TS 620 ve IEC 185 standartlarına uygun olarak imal edilmektedir.
Ölçü akım transformatörleri, ölçme aletleri, sayaçlar ve benzer teknikle çalışan diğer aygıtları beslemek amacıyla yapılmıştır. Ölçü aletlerinin sınırı dışında olan akımlarını ölçülebilir değerlere indirmesini sağlayan transformatörlerdir.
Hata Sınıfı (Doğruluk Sınıfı)
Akım transformatörlerinde hatanın belirli sınırlar içinde kaldığını açıklamakta kullanılan bir deyimdir. Ölçü akım transformatörünün doğruluk sınıfı, primer anma akımı ve anma yükünde, yüzde olarak akım yanılgısının üst sınırına eşit olan ve ‘sınıf indisi’ denilen bir sayı ile verilir. Ölçü akım transformatörü doğruluk sınıfı standart değerleri 0,1- 0,2- 0,5–
1- 3- 5’tir.
Dönüştürme Oranı (k)
Primer anma akımı (Ipn) ile sekonder anma akımı (Isn) arasındaki orandır. K=Ipn/Isn (örnek 100/5)
Örnek olarak 100/5 akım trafosu 100 Amperlik akımı 20 kat oranında küçük olarak 5 Amper olarak ölçü aletlerine yansıtmaktadır. Devre akımı bulunurken bu oran ile çarpılarak bulunmalıdır.
Akım Trafolarının Özelliği
Akım trafolarının sargılarının ve bağlanacak yüklerin özellikleri:
- Primer sargı (P1, P2): Primer sargı, dönüştürülücek akımın geçtiği sargıdır.
- Sekonder sargı (S1, S2): Sekonder sargı, akım transformatörünün, ölçü aletlerinin sayaçların ve benzer aygıtların akım devrelerini besleyen sargıdır.
- Yük (Zc): Yük güç kat sayısı belirtilmek koşuluyla sekonder devrenin ohm (veya anma sekonder akımında voltamper) cinsinden ifade edilen empedansıdır. Yük genel olarak belirli bir güç kat sayısında ve sekonder anma akımında çekilen ve voltamper olarak belirtilen görünür güçle ifade edilir.
- Anma çıkış gücü (Pc): Akım transformatörünün sekonder devreye, belirli bir güç katsayısında sekonder anma akımı ile anma yükünde verebildiği, voltamper cinsinden ifade edilen görünür güçtür. Pc=Zc x Isn²(VA)
Akım transformatörüne bağlanacak cihazların harcadıkları güçler önemlidir
- Akım trafoları montajında dikkat edilecek hususlar:
- Seçilen baralara uygun tipte (barasız) ve tesis akımına uygun akım
trafoları seçilir. - Seçilen akım trafoları baralara geçirilir.
- Akım trafolarının baraya tutturma vidaları (P1-P2) uygun şekilde sıkılır
ve sabitlenir. - Üç faz akım trafosunun S2 uçları sarı-yeşil renkteki kablolar ile birbirine
bağlanır. Birleştirilen bu uçlardan toprak barasına bağlantı yapılır. - Bağlantı gevşek olmamalıdır.
Akım trafoları sekonder sargı bağlantı terminallerinden herhangi bir tanesi mutlaka, muhtemel primer kaçaklara karşı topraklanmalıdır. Sekonder devre açık bırakılmamalıdır, çünkü nüve aşırı derecede ısınabilir. Akım trafoları etiketleri çıkarılmamalıdır.
